همدان، جایی که زمان دوباره آغاز می‌شود
یکم شهریور ماه، که مصادف با زادروز حکیم فرزانه ابوعلی‌سینا است، هر ساله به عنوان «روز همدان» گرامی داشته می‌شود. این نامگذاری، تنها بزرگداشت یک شخصیت برجسته نیست، بلکه تجلیل از هویت دیرین شهری است که قدمتی چندهزار ساله دارد و از کهن‌ترین سکونتگاه‌های بشری در فلات ایران به شمار می‌رود. همدان، یا همان هگمتانه باستانی، از دیرباز مهد پرورش اندیشمندان، شاعران و بانیان تمدن بوده است؛ شهری که هر جزء از بافت تاریخی‌اش، حکایت از فصول درخشانی از تاریخ، فرهنگ و دانش ایران‌زمین دارد. در این مقاله از تداکس همدان قرار است به مناسبت زادروز حکیم فرزانه بوعلی‌سینا، مروری بر تاریخ گران‌بهای این شهر داشته باشیم.
تبلور نبوغ در بستر هگمتانه
همدان، یا همان هگمتانه باستانی، فقط یک نام در کتاب‌های تاریخ نیست؛ این شهر یک مفهوم است، مفهومی از آغاز، از پیدایش و از شکل‌گیری قدرت و تمدن. قرن‌ها پیش، در همین دشت‌های حاصلخیز و در دامنه‌های کوهستان سر به فلک کشیده الوند، دیاکو، نخستین پادشاه ماد، سنگ‌بنای دولتی را نهاد که سرآغاز انسجام و وحدت در فلات ایران بود. او در هگمتانه، شهری عظیم و بی‌همتا، پایه‌های حکومتی را بنا کرد که نه فقط یک تشکیلات سیاسی، بلکه نمادی از یک ایده بزرگ بود: ایده همزیستی، فرمانروایی و ساختن یک ملت از قبایل پراکنده. هگمتانه، جایی بود که ایده ایران برای اولین بار در جهان متبلور شد و از آن زمان تاکنون، این شهر همواره مهد تولد افکار پیشرو باقی مانده است. این روحیه بنیادگر و ایده‌پرداز، هرگز از همدان رخت برنبسته است.
نبوغ ایرانی در قلب زاگرس
زمانی که از نبوغ ایرانی سخن به میان می‌آید، نام بوعلی سینا همچون نگینی درخشان می‌درخشد و همدان، افتخار میزبانی او را بر تارک خود دارد. ابن سینا، طبیب، فیلسوف، ریاضیدان، منجم و عالم جامع‌الاطرافی بود که آثارش، به ویژه کتاب قانون در طب و شفا، برای قرن‌ها مرجع اصلی دانش در دانشگاه‌های سراسر جهان، از شرق تا غرب، بودند.
او توانست با دیدگاه‌های نوین خود، پزشکی را از خرافات و تجربیات صرف فراتر ببرد و به یک علم مبتنی بر مشاهده و منطق تبدیل کند. دیدگاه‌های فلسفی او در متافیزیک و منطق، هنوز هم مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد و عمق اندیشه‌های او، نشان‌دهنده ظرفیت‌های بی‌کران ذهن انسانی است که در دامان این سرزمین پرورش یافته. بوعلی سینا نمونه بارزی از یک ذهن پرسشگر و خلاق است که هرگز از محدودیت‌ها هراسی نداشت و همواره در پی کشف و تبیین واقعیت‌های جهان بود.
باباطاهر عریان، آن عارف و شاعر دل‌سوخته، با دوبیتی‌های لری و فارسی خود، نمونه دیگری از این شکوه فرهنگی است. شعرهای او، با وجود سادگی در زبان، ژرفایی عمیق از عشق، عرفان، پیوند با طبیعت و سرگشتگی انسان در جهان را در خود جای داده‌اند. او توانست با کلماتی از جنس مردم، احساساتی جهانی را بیان کند و از این رو، اشعارش پس از قرن‌ها هنوز هم با روح و جان مخاطبان ارتباط برقرار می‌کند.
باباطاهر نشان داد که برای خلق اثری جاودانه، به پیچیدگی و تصنع نیازی نیست؛ کافی است کلمات از دل برآیند تا بر دل نشینند. این دو شخصیت برجسته، با روش‌های بسیار متفاوت، هر یک نمادی از پتانسیل‌های بی‌پایان ذهن و روح همدانی هستند که جهان را با ایده‌ها و هنرهای خود غنی ساخته‌اند و میراثشان، تا امروز نیز الهام‌بخش نسل‌های جدید است.
سکوی پرتابی به سوی آینده
در دنیای امروز که اطلاعات با سرعتی بی‌سابقه در حال گردش است، اهمیت به اشتراک‌گذاری ایده‌ها بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. TEDx، که بر پایه فرمول موفق TED و با شعار ایده‌هایی که ارزش گسترش دارند شکل گرفته است، پلتفرمی جهانی برای همین هدف است. این رویدادهای محلی و خودسازمان‌یافته، در سراسر دنیا، به جوامع محلی این امکان را می‌دهند که استعدادها، نوآوری‌ها و داستان‌های الهام‌بخش خود را کشف و به گوش جهانیان برسانند.
هدف اصلی تداکس همدان، ایجاد فضایی برای تبادل اندیشه‌ها، الهام‌بخشی و ترویج نوآوری در میان جامعه همدان است. ما به دنبال آن ایده‌هایی هستیم که در گوشه و کنار این شهر، در ذهن جوانان، اساتید، کارآفرینان و هنرمندان، در حال شکل‌گیری هستند. این رویداد، فراتر از سخنرانی‌های انگیزشی، به دنبال ایجاد یک جامعه پویا و متعهد است؛ جامعه‌ای که به قدرت ایده و تاثیر آن بر تحول فردی و اجتماعی باور دارد.
راهی برای بازآفرینی هگمتانه
تداکس همدان معتقد است هر ایده‌ای، حتی کوچک‌ترینش، اگر با شور و شوق همراه شود، می‌تواند جرقه‌ای برای تغییرات بزرگ باشد. ما دنبال ایده‌هایی هستیم که قابلیت عملی شدن داشته باشند و مشکلات واقعی شهر را حل کنند؛ فرقی نمی‌کند یک اپلیکیشن جدید برای ترافیک باشد، یک طرح هنری تازه برای شهر، یا راهکاری برای کشاورزی و انرژی، یا حتی یک ایده برای کمک به جامعه.
تداکس همدان بیش از یک رویداد، یک جنبش است؛ دعوتی به همه کسانی که رویای همدانی بهتر و روشن‌تر را دارند. بیایید با هم، با ایده‌ها و تلاش‌هایمان، فصلی جدید برای هگمتانه ایده‌ها بسازیم و این شهر را به نمادی از نوآوری و پیشرفت تبدیل کنیم. این مسیر، راهی است برای بازآفرینی هگمتانه ایده‌ها؛ شهری که در آن، ذهن‌های خلاق با شهامت و اشتیاق، به استقبال آینده می‌روند.
